Kościół pw. św. Jana Chrzciciela

Pierwsza wzmianka o kościele pw. św. Jana Chrzciciela jako własności zakonnej pojawiła się w dokumentach z 1255 r. W połowie XIV w. został on przebudowany w stylu gotyckim. Był to kościół wzniesiony w miejscu obecnego, z charakterystycznym planem, z prostokątną nawą, przylegającym od wschodu prezbiterium i z wieżą zachodnią. Mury tej gotyckiej świątyni stanowią w dużej mierze zrąb kościoła do dziś zachowanego. W czasie wojen husyckich świątynia doznała znacznych zniszczeń. W 1523 r. wygłoszone zostało w łosiowskim kościele pierwsze protestanckie kazanie i pozostał on przejściowo w rękach ewangelików. W 1589 r. komtur Hans von Mettich przywrócił w kościele św. Jana Chrzciciela praktykowanie wyznania katolickiego. Obecny kościół został odbudowany w stylu barokowym w 1703 r. za panowania komtura Karola Leopolda von Herbersteina, z częściowym wykorzystaniem murów świątyni gotyckiej. W 1728 r. rozpoczęła się kolejna rozbudowa kościoła, a jej inicjatorem był ówczesny komtur komandorii w Łosiowie Franz Anton von Koenigsegg. Z działań II wojny światowej wyszedł on niezniszczony. Wielka w tym zasługa Opatrzności Bożej, mieszkańców i ostatniego niemieckiego proboszcza ks. Helmuta Richtera.

Wchodząc do kościoła, od razu naszą uwagę przykuwa iluzjonistyczna polichromia ze scenami życia św. Jana Chrzciciela, patrona zakonu joannitów i jednocześnie patrona diecezji wrocławskiej, uzupełniona emblematami zakonu joannitów. Unikatowe iluzjonistyczne malowidła na sklepieniu świątyni pochodzą z 1730 r. i są dziełem wykształconego w Brnie Ignazego Depée, który, według prof. A. Kozieła,  był jednym z pierwszych profesjonalnych freskantów, jacy działali na terenie Śląska. Wchodzą one w skład „Szlaku joannitów”, który to jest mało znany w Polsce.

Następnie widzimy ołtarz główny, powstały w latach 1725 – 1731. Do roku 1937 pełnił on funkcję ołtarza bocznego i znajdował się w kaplicy południowej, do której też został zaprojektowany i wykonany. Jak wyglądał ołtarz główny przed 1937 rokiem – trudno jest dziś ustalić. Obecny ołtarz poświęcony jest św. Janowi Nepomucenowi. Wzorowany jest on na ołtarzu św. Ignacego Loyoli z kościoła Il Gesu w Rzymie. Postać świętego, umieszczonego w centrum, kieruje wzrok ku górze, gdzie w promienistej glorii przedstawiony jest Chrystus, u stóp którego znajduje się podtrzymywana przez anioła kula. Na niej zostały ukazane płasko rzeźbione zabudowania komandorii w Łosiowie. Obok Chrystusa znajdują się postacie Matki Najświętszej i św. Anny. Poniżej, po obu stronach ołtarza, zostały przedstawione dwie personifikacje: po lewej stronie – Kościoła Miłującego (z żebrakiem u stóp, obejmującego dziecko, z kielichem w prawej ręce wzniesionym ku górze), po prawej – Kościoła Wojującego (Kościół jako niewiasta z pochodnią skierowaną w stronę wijącego się u jej stóp diabła, wychodzącego z rogu). Antepedium ołtarza głównego zdobi przedstawienie św. Jana Nepomucena w trumnie.

Przejdźmy teraz do barokowego ołtarza bocznego z 1704 r., gdzie znajduje się gotycka figura Madonny z Dzieciątkiem, w typie tzw. Pięknej Madonny, powstała w latach 1420 -1430. Rzeźba ta została wykonana w lipowym drewnie, prawdopodobnie przez czeskich artystów i reprezentuje styl piękny, nazywany także międzynarodowym. Maryja – nienaturalnej wielkości, lekko pochylona, ubrana jest w szaty koloru czerwonego oraz złoto-niebieski płaszcz. Głowę  z ciemnymi włosami wieńczy złota korona, spod której widać opadającą na ramiona białą chustę. Na lewym ramieniu trzyma Dzieciątko Jezus, które w swej lewej dłoni dzierży jabłko, a prawą podnosi w geście błogosławieństwa. Do dziś dnia figura Matki Bożej jest otaczana niezwykłą czcią przez wiernych i pielgrzymów.

W kościele także znajduje się barokowy relikwiarz zawierający cząstkę Krzyża Świętego. Relikwiarz wykonany jest ze złoconej, trybowanej blachy. Wewnątrz, w górskim krysztale znajdują się uformowane w krzyż dwie cienkie drzazgi wyjęte z Krzyża Chrystusa. Po bokach znajdują się postacie dwóch aniołów, trzymających atrybuty Męki Pańskiej. W zwieńczeniu relikwiarza widoczny jest herb, prawdopodobnie fundatora, oraz krzyż maltański.  Do dzisiaj relikwiarz jest szczególnie adorowany w czasie Wielkiego Postu, podczas nabożeństwa Gorzkich Żali, kiedy to po ich zakończeniu jest podawany wiernym do ucałowania oraz w Wielki Piątek.

Ponadto w kościele znajduje się rzeźba Jezusa Frasobliwego, barokowa ambona, osiemnastowieczny obraz „Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny ze Sieny”, zabytkowe organy autorstwa Wilhelma Sauera, płyta nagrobna komtura Friedricha von Pannwitz w stroju rycerskim, zmarłego 1 lutego 1580 r. oraz płyta nagrobna NN mężczyzny z 1671 r. Dzwon kościelny pochodzi z 1610 r., przelany  w 1847 roku. Przy wejściu do kościoła jest usytuowana barokowa figura św. Jana Nepomucena z 1709 roku. W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła znajduje się znajduje się zabytkowy park wraz z klasycystycznym pałacem z końca XIX wieku.

Kościół w Łosiowie pełni funkcję kościoła parafialnego Parafii Rzymskokatolickiej w Łosiowie. Odbywają się w nim msze święte oraz nabożeństwa dla parafian. Świątynia jest przede wszystkim miejscem kultu, ale odgrywa też znaczną rolę w życiu kulturalnym miejscowości i powiatu. Jest także udostępniany do zwiedzania turystom.